xiàn wèn piān
宪问篇
xiàn wèn chǐ，zǐ yuē:" bāng yǒu dào，gǔ bāng wú dào，gǔ，chǐ yě。"" kèfáyuànyù bù xíng yān，kě yǐ wéi rén yǐ?" zǐ yuē:" kě yǐ wéi nán yǐ，rén zé wú bù zhī yě。"
宪问耻，子曰：“邦有道，谷；邦无道，谷，耻也。”“克、伐、怨、欲不行焉，可以为仁矣？”子曰：“可以为难矣，仁则吾不知也。”
zǐ yuē:" shì ér huái jū，bù zú yǐ wéi shì yǐ。"
子曰：“士而怀居，不足以为士矣。”
zǐ yuē:" bāng yǒu dào，wēi yán wēi xíng bāng wú dào，wēi xíng yán sūn。"
子曰：“邦有道，危言危行；邦无道，危行言孙。”
zǐ yuē:" yǒu dé zhě bì yǒu yán，yǒu yán zhě bù bì yǒu dé。rén zhě bì yǒu yǒng，yǒng zhě bù bì yǒu rén。"
子曰：“有德者必有言，有言者不必有德。仁者必有勇，勇者不必有仁。”
nán gōng shì wèn yú kǒng zǐ yuē:" yì shàn shè，ào dàng zhōu，jù bù dé qí sǐ rán yǔjì gōng jià ér yǒu tiān xià。" fū zǐ bù dá。nán gōng shì chū，zǐ yuē:" jūn zǐ zāi ruò rén!shàng dé zāi ruò rén!"
南宫适问于孔子曰：“羿善射，奡荡舟，俱不得其死然；禹、稷躬稼而有天下。”夫子不答。南宫适出，子曰：“君子哉若人！尚德哉若人！”
zǐ yuē:" jūn zǐ ér bù rén zhě yǒu yǐ fū，wèi yǒu xiǎo rén ér rén zhě yě。"
子曰：“君子而不仁者有矣夫，未有小人而仁者也。”
zǐ yuē:" ài zhī，néng wù láo hū?zhōng yān，néng wù huì hū?"
子曰：“爱之，能勿劳乎？忠焉，能勿诲乎？”
zǐ yuē:" wéi mìng，bì chén cǎo chuàng zhī，shì shū tǎo lùn zhī，xíng rén zǐ yǔ xiū shì zhī，dōng lǐ zǐ chǎn rùn sè zhī。"
子曰：“为命，裨谌草创之，世叔讨论之，行人子羽修饰之，东里子产润色之。”
huò wèn zǐ chǎn，zǐ yuē:" huì rén yě。" wèn zi xī，yuē:" bǐ zāi，bǐ zāi!" wèn guǎn zhòng，yuē:" rén yě。duó bó shì pián yì sān bǎi，fàn shū shí，mò chǐ wú yuàn yán。"
或问子产，子曰：“惠人也。”问子西，曰：“彼哉，彼哉！”问管仲，曰：“人也。夺伯氏骈邑三百，饭疏食，没齿无怨言。”
zǐ yuē:" pín ér wú yuàn nán，fù ér wú jiāo yì。"
子曰：“贫而无怨难，富而无骄易。”
zǐ yuē:" mèng gōng chuò wèi zhàowèi lǎo zé yōu，bù kě yǐ wéi téngxuē dài fū。"
子曰：“孟公绰为赵、魏老则优，不可以为滕、薛大夫。”
zǐ lù wèn chéng rén，zǐ yuē:" ruò zāng wǔ zhòng zhī zhīgōng chuò zhī bù yùbiàn zhuāng zi zhī yǒngrǎn qiú zhī yì，wén zhī yǐ lǐ yuè，yì kě yǐ wéi chéng rén yǐ。" yuē:" jīn zhī chéng rén zhě hé bì rán?jiàn lì sī yì，jiàn wēi shòu mìng，jiǔ yāo bù wàng píng shēng zhī yán，yì kě yǐ wéi chéng rén yǐ。"
子路问成人，子曰：“若臧武仲之知、公绰之不欲、卞庄子之勇、冉求之艺，文之以礼乐，亦可以为成人矣。”曰：“今之成人者何必然？见利思义，见危授命，久要不忘平生之言，亦可以为成人矣。”
zi wèn gōng shū wén zi yú gōng míng jiǎ yuē:" xìn hū，fū zǐ bù yán，bù xiào，bù qǔ hū?" gōng míng jiǎ duì yuē:" yǐ gào zhě guò yě。fū zǐ shí rán hòu yán，rén bù yàn qí yán lè rán hòu xiào，rén bù yàn qí xiào yì rán hòu qǔ，rén bù yàn qí qǔ。" zǐ yuē:" qí rán?qǐ qí rán hū?"
子问公叔文子于公明贾曰：“信乎，夫子不言，不笑，不取乎？”公明贾对曰：“以告者过也。夫子时然后言，人不厌其言；乐然后笑，人不厌其笑；义然后取，人不厌其取。”子曰：“其然？岂其然乎？”
zǐ yuē:" zāng wǔ zhòng yǐ fáng qiú wèi hòu yú lǔ，suī yuē bú yào jūn，wú bù xìn yě。"
子曰：“臧武仲以防求为后于鲁，虽曰不要君，吾不信也。”
zǐ yuē:" jìn wén gōng jué ér bù zhèng，qí huán gōng zhèng ér bù jué。"
子曰：“晋文公谲而不正，齐桓公正而不谲。”
zǐ lù yuē:" huán gōng shā gōng zǐ jiū，zhào hū sǐ zhī，guǎn zhòng bù sǐ，yuē wèi rén hū?" zǐ yuē:" huán gōng jiǔ hé zhū hóu bù yǐ bīng chē，guǎn zhòng zhī lì yě。rú qí rén，rú qí rén!"
子路曰：“桓公杀公子纠，召忽死之，管仲不死，曰未仁乎？”子曰：“桓公九合诸侯不以兵车，管仲之力也。如其仁，如其仁！”
zǐ gòng yuē:" guǎn zhòng fēi rén zhě yǔ?huán gōng shā gōng zǐ jiū，bù néng sǐ，yòu xiāng zhī。" zǐ yuē:" guǎn zhòng xiāng huán gōng bà zhū hóu，yī kuāng tiān xià，mín dào yú jīn shòu qí cì。wēi guǎn zhòng，wú qí bèi fā zuǒ rèn yǐ。qǐ ruò pǐ fū pǐ fù zhī wèi liàng yě，zì jīng yú gōu dú ér mò zhī zhī yě。"
子贡曰：“管仲非仁者与？桓公杀公子纠，不能死，又相之。”子曰：“管仲相桓公霸诸侯，一匡天下，民到于今受其赐。微管仲，吾其被发左衽矣。岂若匹夫匹妇之为谅也，自经于沟渎而莫之知也。”
gōng shū wén zi zhī chén dài fū zhuàn yǔ wén zǐ tóng shēng zhū gōng，zi wén zhī，"
公叔文子之臣大夫僎与文子同升诸公，子闻之,曰：“可以为‘文’矣。”
zi yán wèi líng gōng zhī wú dào yě，kāng zǐ yuē:" fū rú shì，xī ér bù sàng?" kǒng zǐ yuē:" zhòng shū yǔ zhì bīn kè，zhù tuó zhì zōng miào，wáng sūn jiǎ zhì jūn lǚ，fū rú shì，xī qí sàng?"
子言卫灵公之无道也，康子曰：“夫如是，奚而不丧？”孔子曰：“仲叔圉治宾客，祝鮀治宗庙，王孙贾治军旅，夫如是，奚其丧？”
zǐ yuē:" qí yán zhī bù zuò，zé wèi zhī yě nán。"
子曰：“其言之不怍，则为之也难。”
chén chéng zi shì jiǎn gōng，kǒng zǐ mù yù ér cháo，gào yú āi gōng yuē:" chén héng shì qí jūn，qǐng tǎo zhī。" gōng yuē:" gào fū sān zi。"，kǒng zǐ yuē:" yǐ wú cóng dài fū zhī hòu，bù gǎn bù gào yě，" zhī sān zi gào，bù kě。kǒng zǐ yuē:" yǐ wú cóng dài fū zhī hòu，bù gǎn bù gào yě。"
陈成子弑简公，孔子沐浴而朝，告于哀公曰：“陈恒弑其君，请讨之。”公曰：“告夫三子。”,孔子曰：“以吾从大夫之后，不敢不告也，君曰‘告夫三子’者！”之三子告，不可。孔子曰：“以吾从大夫之后，不敢不告也。”
zǐ lù wèn shì jūn，zǐ yuē:" wù qī yě，ér fàn zhī。"
子路问事君，子曰：“勿欺也，而犯之。”
zǐ yuē:" jūn zǐ shàng dá，xiǎo rén xià dá。"
子曰：“君子上达，小人下达。”
zǐ yuē:" gǔ zhī xué zhě wèi jǐ，jīn zhī xué zhě wéi rén。"
子曰：“古之学者为己，今之学者为人。”
qú bó yù shǐ rén yú kǒng zǐ，kǒng zǐ yǔ zhī zuò ér wèn yān，yuē:" fū zǐ hé wéi?" duì yuē:" fū zǐ yù guǎ qí guò ér wèi néng yě。" shǐ zhě chū，zǐ yuē:" shǐ hū!shǐ hū!"
蘧伯玉使人于孔子，孔子与之坐而问焉，曰：“夫子何为？”对曰：“夫子欲寡其过而未能也。”使者出，子曰：“使乎！使乎！”
zǐ yuē:" bù zài qí wèi，bù móu qí zhèng。" zēng zǐ yuē:" jūn zǐ sī bù chū qí wèi。"
子曰：“不在其位，不谋其政。”曾子曰：“君子思不出其位。”
zǐ yuē:" jūn zǐ chǐ qí yán ér guò qí xíng。"
子曰：“君子耻其言而过其行。”
zǐ yuē:" jūn zǐ dào zhě sān，wǒ wú néng yān: rén zhě bù yōu，zhī zhě bù huò，yǒng zhě bù jù。" zǐ gòng yuē:" fū zǐ zì dào yě。"
子曰：“君子道者三，我无能焉：仁者不忧，知者不惑，勇者不惧。”子贡曰：“夫子自道也。”
zǐ gòng fāng rén，zǐ yuē:" cì yě xián hū zāi?fū wǒ zé bù xiá。"
子贡方人，子曰：“赐也贤乎哉？夫我则不暇。”
zǐ yuē:" bù huàn rén zhī bù jǐ zhī，huàn qí bù néng yě。"
子曰：“不患人之不己知，患其不能也。”
zǐ yuē:" bù nì zhà，bù yì bù xìn，yì yì xiān jué zhě，shì xián hū!"
子曰：“不逆诈，不亿不信，抑亦先觉者，是贤乎！”
wēi shēng mǔ wèi kǒng zǐ yuē:" qiū hé wéi shì xī xī zhě yǔ?wú nǎi wèi nìng hū?" kǒng zǐ yuē:" fēi gǎn wéi nìng yě，jí gù yě。"
微生亩谓孔子曰：“丘何为是栖栖者与？无乃为佞乎？”孔子曰：“非敢为佞也，疾固也。”
yuē:" jì bù chēng qí lì，chēng qí dé yě。"
曰：“骥不称其力，称其德也。”
huò yuē:" yǐ dé bào yuàn，hé rú?" zǐ yuē:" hé yǐ bào dé?yǐ zhí bào yuàn，yǐ dé bào dé。"
或曰：“以德报怨，何如？”子曰：“何以报德？以直报怨，以德报德。”
zǐ yuē:" mò wǒ zhī yě fū!" zǐ gòng yuē:" hé wéi qí mò zhī zi yě?" zǐ yuē:" bù yuàn tiān，bù yóu rén，xià xué ér shàng dá。zhī wǒ zhě qí tiān hū!"
子曰：“莫我知也夫！”子贡曰：“何为其莫知子也？”子曰：“不怨天，不尤人，下学而上达。知我者其天乎！”
gōng bó liáo sù zǐ lù yú jì sūn。zi fú jǐng bó yǐ gào，yuē:" fū zǐ gù yǒu huò zhì yú gōng bó liáo，wú lì yóu néng sì zhū shì cháo。" zǐ yuē:" dào zhī jiāng xíng yě yǔ，mìng yě dào zhī jiāng fèi yě yǔ，mìng yě。gōng bó liáo qí rú mìng hé?"
公伯寮愬子路于季孙。子服景伯以告，曰：“夫子固有惑志于公伯寮，吾力犹能肆诸市朝。”子曰：“道之将行也与，命也；道之将废也与，命也。公伯寮其如命何？”
zǐ yuē:" xián zhě pì shì，qí cì pì dì，qí cì pì sè，qí cì pì yán。" zǐ yuē:" zuò zhě qī rén yǐ。"
子曰：“贤者辟世，其次辟地，其次辟色，其次辟言。”子曰：“作者七人矣。”
zǐ lù sù yú shí mén，chén mén yuē:" xī zì?" zǐ lù yuē:" zì kǒng shì。" yuē:" shì zhī qí bù kě ér wèi zhī zhě yǔ?"
子路宿于石门，晨门曰：“奚自？”子路曰：“自孔氏。”曰：“是知其不可而为之者与？”
zi jī qìng yú wèi，yǒu hé kuì ér guò kǒng shì zhī mén zhě，yuē:" yǒu xīn zāi，jī qìng hū!" jì ér yuē:" bǐ zāi，kēng kēng hū!mò jǐ zhī yě，sī jǐ ér yǐ yǐ。shēn zé lì，qiǎn zé jiē。" zǐ yuē:" guǒ zāi!mò zhī nán yǐ。"
子击磬于卫，有荷蒉而过孔氏之门者，曰：“有心哉，击磬乎！”既而曰：“鄙哉，硁硁乎！莫己知也，斯己而已矣。深则厉，浅则揭。”子曰：“果哉！末之难矣。”
zi zhāng yuē:" shū yún，sān nián bù yán。" zǐ yuē:" hé bì gāo zōng，gǔ zhī rén jiē rán。jūn hōng，bǎi guān zǒng jǐ yǐ tīng yú zhǒng zǎi sān nián。"
子张曰：“《书》云，‘高宗谅阴，三年不言。’何谓也？”子曰：“何必高宗，古之人皆然。君薨，百官总己以听于冢宰三年。”
zǐ yuē:" shàng hǎo lǐ，zé mín yì shǐ yě。"
子曰：“上好礼，则民易使也。”
zǐ lù wèn jūn zǐ，zǐ yuē:" xiū jǐ yǐ jìng。" yuē:" rú sī ér yǐ hū?" yuē:" xiū jǐ yǐ ān rén。" yuē:" rú sī ér yǐ hū?" yuē:" xiū jǐ yǐ ān bǎi xìng。xiū jǐ yǐ ān bǎi xìng，yáoshùn qí yóu bìng zhū!"
子路问君子，子曰：“修己以敬。”曰：“如斯而已乎？”曰：“修己以安人。”曰：“如斯而已乎？”曰：“修己以安百姓。修己以安百姓，尧、舜其犹病诸！”
yuán rǎng yí qí，zǐ yuē:" yòu ér bù sūn dì，zhǎng ér wú shù yān，lǎo ér bù sǐ，shì wèi zéi!" yǐ zhàng kòu qí jìng。
原壤夷俟，子曰：“幼而不孙弟，长而无述焉，老而不死，是为贼！”以杖叩其胫。
quē dǎng tóng zǐ jiāng mìng，huò wèn zhī yuē:" yì zhě yǔ?" zǐ yuē:" wú jiàn qí jū yú wèi yě，jiàn qí yǔ xiān shēng bìng xíng yě。fēi qiú yì zhě yě，yù sù chéng zhě yě。"
阙党童子将命，或问之曰：“益者与？”子曰：“吾见其居于位也，见其与先生并行也。非求益者也，欲速成者也。”
